Meningen

Z likes it dark.

Films met akelige jongetjes. Ook hier bij “Z” heb je bij aanvang het gevoel dat je de zoveelste horror voorgeschoteld krijgt waarin zo’n demonisch jongetje de plak zal zwaaien. Nog maar recent zag ik “The Prodigy” waarbij de zoon des huizes langzaamaan een afwijkend gedragspatroon ontwikkelt. Daar handelde het over een soort reïncarnatie. In “Z” gaat het over het hebben van een imaginaire vriend. Als Joshua Parsons (Jett Klyne) deze vriend "Z" introduceert bij zijn ouders, maken deze zich in eerste instantie niet echt zorgen. Waarschijnlijk zo’n fase waar een kind zich doorheen moet worstelen. Ze vinden het zelfs schattig op een bepaalde manier. Totdat plots geen enkel schoolvriendje meer iets te maken wil hebben met Josh, Elizabeth (Keegan Connor Tracy) vreemde dingen gewaar wordt en Joshua tenslotte ook nog eens geschorst wordt van school wegens niet te tolereren gedrag. Dan beseffen ze dat deze imaginaire vriend vreselijk veel invloed heeft op hun lieftallig zoontje.

Tot halfweg de film lijkt het wel een doodgewone doorsnee horror. Zeker als een schoolvriendje van Joshua iets vreselijks meemaakt (met of zonder Z’s medewerking) en Joshua een akelige tekening onthult in zijn slaapkamer. Geloof me. Teken een zwarte hoge hoed op het hoofd van deze enge muurtekening en je hebt de tweelingbroer van “The Babadook” voor je staan. Dat is het moment voor Elizabeth om aan de alarmbel te trekken, terwijl vader Kevin (Sean Rogerson) nog in een fase van ontkenning zit, en de psycholoog Dr. Seager (Stephen McHattie) contacteert om het probleem voor te leggen. De gekende truckjes uit het horrorgenre worden hier ook zonder verpinken uit de kast gehaald. Dus weer de schaduwrijke plekjes met enge geluiden. Speelgoed dat tot leven komt. En nachtelijke dwaaltochten door het halfduister (terwijl ieder weldenkend mens toch wel het licht zou aanknippen) met opschrikmomenten als gevolg. Zelfs een creepy bad-scène kon niet uitblijven.

En toch weet de film op een gewiekste manier de sfeer om te gooien en het aandachtspunt te verleggen van een enge onzichtbare vriend naar een lang vergeten jeugdtrauma die het hele mechanisme in gang heeft gezet. En voor je het beseft heeft het enge griezelverhaal plaats gemaakt voor een soortement psychologische thriller. Vanaf hier staat ook niet meer Joshua centraal maar verschuift de focus compleet naar Elizabeth. En eerlijk gezegd was de manier waarop Keegan Connor Tracy gestalte gaf aan dit personage van exceptioneel hoog niveau. Een overduidelijk verward personage die als getormenteerde ziel langzaam maar zeker verder wegzakt in complete krankzinnigheid. Het personage van de vader staat in schril contrast met die van zijn familiegenoten. Uiteindelijk vond ik het een nietszeggend persoon en vond ik hem als vaderfiguur redelijk ongeloofwaardig. Enerzijds zei hij niets over de rode vermaanbriefjes van school die het wangedrag van Joshua aan de kaak stelden. Anderzijds is hij wel verbouwereerd als hij verneemt dat zijn zoon medicatie voorgeschreven werd, zonder dat hij hiervan op de hoogte was. Ach, zoals altijd in horrors zijn het de vaders meestal die zorgeloos doorheen het verhaal laveren en niets verdachts opmerken. ’t Is meestal de moederfiguur die vreemde gewaarwordingen ervaart en tot de conclusie komt dat er onheil op komst is.

Echt angstaanjagend kan je “Z” niet noemen. Misschien dat het bewust niet expliciet in beeld brengen van het fenomeen “Z” wel zorgt voor wat spanning. Een slim toegepaste gimmick waardoor de verbeelding van de kijker het meeste werk moet doen (met een angstaanjagend muurtekening als inspiratie). Uiteindelijk is het vooral de sfeer die van wezenlijk belang is in deze film. De film behandelt in wezen verschillende onderwerpen. Jeugdige groeipijnen en ouderlijke bekommernissen. Nachtmerrieachtige fantomen en onverwerkte trauma’s. Als ouder verwacht je dat je nageslacht iets van je karaktertrekken of eigenschappen overerft. In “Z” is deze erfenis echter niet iets waar je op zit te wachten. En ook al is dit waanbeeld niet overmatig in beeld, toch is zijn aanwezigheid duidelijk voelbaar in elke duistere, grimmige scène.

3*

“It's about... rebuilding.

Maybe God... or your father... put this here for us.

So we can... we can start again.

Maybe that's why we're here... Just to start again.”

Het toekomstperspectief van onze geliefkoosde wereld ziet er niet rooskleurig uit, als je afgaat op de post-apocalyptische films die de laatste jaren de revue passeren. De eindeloze rij van rampscenario’s voorspellen niet veel goeds. “The Maze Runner”, “Divergent”, “Mad Max”, “Oblivion”, “The Hunger Games”, “Snowpiercer”, “Automata”, “How I live now”,”World War Z”, “The Well” … allen tonen ze een herstellende samenleving op de puinen van een voorafgaande rampspoed. Zo ook “Z for Zachariah”. Een echte verklaring over het gebeuren dat leidde tot een algemene uitroeiing van onze maatschappij, krijg je niet. Er wordt gewag gemaakt van radioactiviteit en opkomende misselijkheid door bezoedeld water, waaruit je kan afleiden dat er zich een nucleaire oorlog of ongeluk heeft voorgedaan in het verleden. Maar verder is het puur giswerk.

Aanvankelijk was het nog interessant. Een sober verhaal met centraal een overlevende in een vruchtbare vallei (een soort “Tuin van Eden” als het ware) dat op één of andere manier gespaard werd van de mondiale holocaust. Maar die soberheid vloeit langzamerhand over in saaiheid. De nadruk van het apocalyptische dat zich heeft voltrokken in de wereld wordt langzaamaan verlegt naar de complexe, apocalyptische gevoelswereld van enkele overlevende individuen. Een driehoeksverhouding waarbij heropbouw, godsdienst, rassenonderscheid en jaloezie de centrale thema’s vormen. Het feit dat het niet ondenkbaar is dat een wereldbevolking uitgeroeid werd door een catastrofe, wordt naar de achtergrond verdrongen en slechts minimaal terug opgerakeld. Wat blijft is een doorsnee maar toch gecompliceerd liefdesverhaal.

Ik kwam de volgende rake samenvatting ergens tegen : “Z for Zachariah is a sex movie with a science-fiction coating and barely any sex.”. Het kan moeiteloos bijgevoegd worden aan de lijst waarin films zoals “The Boy”, en “Manglehorn” in voorkomen. Tergend trage films. Wat blijft zijn de uiteindelijke acteerprestaties. Een voordeel (en tegelijkertijd een nadeel) is dat het aantal hoofdpersonages beperkt blijft. Margot Robbie als de vrome, achtergebleven boerendochter Ann Burden, die moeiteloos een tractor kan besturen om het land te bewerken maar anderzijds onhandig is als het gaat over intieme betrekkingen met iemand van het mannelijk geslacht. Margot Robbie is een ravissante verschijning zoals ook te zien was in “Focus”, “Suite Française”, “The wolf of Wall Street” en “About time”. Ondanks haar redelijk kneuterige en kwezelachtige look in deze film, valt die natuurlijke schoonheid toch nog altijd op. Ze krijgt gezelschap van Chiwetel “12 years a slave” Ejiofor als de wetenschapper John Loomis die van een gewisse dood gered wordt door Ann nadat hij een verkwikkende bad heeft genomen in een toxisch vijvertje. Het gezelschap wordt vervolledigd door Chris Pine die de niet onaardig uitziende mijnwerker Caleb speelt en de plannen van John om de planeet terug te bevolken danig dwarsboomt.

Deze film is gebaseerd op de gelijknamige novelle van Robert C. O’Brien uit 1974. Zelf heb ik deze niet gelezen, maar naar verluidt strookt de film niet echt met dit boek. Zo zou onder andere er geen sprake zijn van een derde persoon. Dit wetende, peins ik toch om dit boek links te laten liggen want zelfs drie personen kunnen er niet voor zorgen dat er een intrigerend, boeiend verhaal ontstaat. Laat staan met twee. “Z for Zachariah” is een sciencefiction zonder veel fictie, een erotisch geladen relaas zonder erotiek en een pseudo-emotioneel geladen verhaal. Ondanks de nucleaire ramp, was de chemie tussen de personages ver te zoeken.

2*

There is a fundamental incompatibility.

“Zoe” is niet alleen een film over artificiële intelligentie en wat invloed dit zal hebben op onze maatschappij. Het toont ook hoe artificieel onze maatschappij zal zijn in de toekomst. Een wereld waar gevoelens herleid worden tot cijfers en waar farmaceutische brouwsels weer zorgen voor korte maar hevige liefdesuitingen. Beide met desastreuze resultaten. Tot over hun oren verliefde koppels zonder noemenswaardige relatieproblemen, groeien razendsnel uit elkaar nadat ze het eindcijfer te horen krijgen van “The Machine”. Een cijfer dat aanduidt hoeveel procent kans hun relatie heeft om te slagen. Koppels wiens relatie op springen staat, kunnen dan weer dankbaar gebruik maken van Benysol om die gevoelens van verliefdheid nogmaals mee te maken. Wat dan weer leidt tot handel in een illegaal circuit, daar deze gevoelens een verslavend effect hebben. De film “Zoe” was fascinerend, intrigerend en ontroerend tegelijkertijd. Een film die me bezig hield de dagen nadat ik het gezien had. En dat doen maar weinig films met me.

Het is feitelijk een mengeling van “Her” en “Ex Machina”. In “Her” ging het ook over de verliefdheid tussen een persoon en een niet-menselijke entiteit. Hier was het een computerprogramma dat sensueel en verleidelijk communiceerde met de stem van Scarlett Johansson. Alleen al vanwege haar sexy stem zou ik verliefd worden op dit uit programmaregels bestaand artificieel intelligent wezen. Naast het ontwikkelen van een relatie-testprogramma en farmaceutische liefdesdrankjes, lukt het Cole Ainsley (Ewan “Lo Imposible” McGregor), een ingenieur en expert op het gebied van A.I. die werkzaam is bij de firma “Relationist”, levensechte androïden te construeren. Artificieel intelligente wezens die autonoom functioneren. Net zoals Ava in “Ex Machina”. Alleen minder futuristisch en voorzien van alle elementen zodanig dat er geen onderscheid is met een menselijk wezen. Cole zelf is gescheiden en staart elke avond nietszeggend naar zijn computerscherm op zoek naar een eventuele matching partner. Ik vraag me af of zijn eenzaamheid en gemis aan vrouwelijk gezelschap ervoor zorgen dat zijn fantasie een welbepaalde richting uitging wat zich dan uitte in het ontwerp van deze “Synthetics”. Want zijn creaties zijn nogal voorzien van een voluptueuze boezem. Zo ook Zoe (Léa Seydoux).

De film is redelijk traag. Veel momenten met een mijmerende Zoe of Cole. Zoe die tracht haar bestaansredenen te doorgronden en een persoonlijkheidscrisis ervaart waarbij ze zich afvraagt wie ze nu eigenlijk is. Cole zit in de knoop met zijn gevoelens over Zoe. Gevoelsmatig voelt hij zich aangetrokken maar zijn realiteitszin over de persoon Zoe zit hem dwars. Misschien daardoor dat je het gevoel hebt dat er een bepaalde soort afstandelijkheid is tussen deze twee individuen. Een onoverkomelijk obstakel met desastreuze gevolgen voor beiden. Het resultaat is een wegvluchten in zelfmedelijden voor de ene. En zelfs twijfelen aan de zin van het bestaan bij de andere. Maar niet alleen de liefdesperikelen staan hier centraal. Ook het interacteren van “Synthetics" met hun naaste omgeving en andere gelijksoortige maaksels komt aan bod. En het daarbij horende alom gekende fenomeen van elektronica dat een gevoelsleven kweekt en een bewustzijn ontwikkeld wordt belicht.

Ik vond de beide hoofdrolspelers subliem in hun rol als tegenpolen. Misschien wordt er hier en daar geopperd dat er geen chemie was tussen hun. Maar was dat niet exact de bedoeling? Het tonen hoe liefde soms moeilijke hindernissen moet overbruggen. En hoe ultieme liefde alle obstakels zal omzeilen. In dat opzicht was hun acteerwerk perfect. Maar het is vooral Léa Seydoux die fascineert en boeit. De manier waarop haar gemoedsstemming omslaat, is prachtig om te zien. Het ene moment lijkt ze op een tiener wiens prille leven is gevuld met kalverliefde en daardoor doorheen de scenes fladdert. Het volgende moment is ze een gekwetste en hopeloos verloren jong vrouw vol twijfels die zich stort in een chaotisch liefdesleven. Het was wel een aangenaam verrassing om Theo James te zien verschijnen in deze indie-SF. En eerlijk gezegd, ik vond zijn personage stukken interessanter dan die welke hij vertolkte in het “Divergent” verhaal. En als laatste nog even vermelden dat je ook Christina Aguilera kan bewonderen als een levensechte opblaaspop die eenzame fetisjisten entertaint.

Tja, ik vond “Zoe” een prachtfilm en een verademing na een aantal minder geslaagde films. Maar dat had je waarschijnlijk wel door, na het lezen van deze uitvoerige uiteenzetting. Ook al vreesde ik dat het een saaie doorsnee film zou worden aan het begin. De verschillende verhaallagen fascineerden me en hielden me gekluisterd aan mijn scherm. Het is een buitengewone film die toont dat toekomstige relaties met artificiële zielen complexer zijn dan de huidige menselijke relaties zoals we ze in deze tijd ervaren. En ja hoor, ik kon al ver op voorhand voorspellen hoe het zou eindigen en welk slotbeeld we zouden krijgen met Zoe in close-up. Maar dat stoorde me nu eens echt niet.

3.8*

Come on, it's just some big

pharmaceutical company trying to cash in.

Geef toe, het zombie horrorgenre is de laatste jaren toch wel duchtig uitgemolken. Men wordt overstelpt met films waarin een mondiale epidemie weeral zorgt voor een op hol geslagen meute bloeddorstige, geestloze medemensen die niets liever willen dan hun tanden in een sappig stuk mensenvlees te zetten. Het merendeel van de releases zijn dan ook nog eens vreselijk slecht en vol met onoriginele clichés. Maar af en toe vind je ook wel eens van die eigenzinnige probeersels die een originele draai trachten te geven aan een aloud gekend thema. Zoals deze Zweedse productie “Zoo” (niet te verwarren met de avonturenfilm waarin een jonge knaap en een olifantje de show stelen) die komedie en drama met het zombie-gebeuren tracht te vermengen. Ook al ben ik geen voorstander van een mix van komedie en horror, kon ik de zwarte humor hier toch wel appreciëren. De film deed me direct terugdenken aan “The night eats the world” waar men ook meer de nadruk legde op de persoon die de Apocalyps tracht te overleven dan de Apocalyps zelve.

In ”Zoo” is het het echtpaar Karen (Zoë Tapper) en John (Ed Speleers) wiens leven duchtig door elkaar wordt geschud. Een fout gelopen zwangerschap heeft er al voor gezorgd dat het niet al te goed botert tussen de twee. Karen heeft zich teruggetrokken in haar schulp waar ze verteerd wordt door verdriet en verwijt. John vlucht weg in zijn werk. En voordat ze het beseffen, leven ze langs elkaar door, is er geen sprake meer van affectie en heeft Karen de verhuisdozen al klaarstaan. Kortom, hun huwelijk staat op springen. Ware het niet dat een zich snel verspreidend virus een grotere puinhoop maakt van de samenleving. De maatschappij moet net als hun huwelijk langzamerhand het onderspit delven. En het enige wat de autoriteiten adviseren is binnen blijven en je bezig houden.

En dat is dan ook wat het van elkaar vervreemde koppel doet. Ze kijken oude films op VHS. Doen oefeningen om fit te blijven en om zich te kunnen verdedigen voor het geval er een paar geïnfecteerde snuiters hun deur trachten in te beuken. Maar voornamelijk groeit het koppel weeral dichter naar elkaar toe en ontdekken ze de verloren gegane liefde terug. Misschien heeft het voorraadje drugs die Karen verstopt heeft in een kastje er iets mee te maken. In ieder geval lijkt alles weer peis en vree. Voor eventjes toch. Het samenspel tussen Zoë Tapper en Ed Speleers voelde geen moment artificieel aan. Het leek wel alsof ze in het werkelijke leven een stel zijn.

Zoals ik al eerder aanhaalde is “Zoo” een mengeling van drama, humor en horror. Het horror gedeelte sluimert zachtjes in de achtergrond. Zo af en toe krijg je wat hysterisch uitziende agressievelingen te zien die zich op elk hoorbaar geluid storten. Maar deze fragmenten zijn zo schaars dat men na een tijdje het horror-element vergeet. Het eerste gedeelte is zowel innemend als ontroerend. Totdat de buren komen opdagen en het komische de overhand haalt. Zonder twijfel het betere gedeelte van de film. Het tweede deel is tragischer en redelijk intense. De ultieme boodschap is een bevestiging van hun trouwbelofte. En dan heb ik het over het “in goede en kwade dagen” gedeelte. “Zoo” is zeker niet geschikt voor een doorgewinterde horror-fan. Die zal eerder ontgoocheld en verveeld naar deze film kijken. En tenslotte een belangrijke waarschuwing. Deze film heeft als alternatieve titel “Death do us part”. Maar deze mag je zeker niet verwarren met de gelijknamige film uit 2014, want dat was pas echt een gedrocht van een film.

3.5*

“Death on the Nile” maar dan in het heden en iets zuidelijker op het Afrikaanse vasteland namelijk in Kaapstad, de parel van Zuid-Afrika. Een doorsnee detectiveverhaal waarbij 2 totaal verschillende rechercheurs op zoek zijn naar de moordenaar van de dochter van een bekende rugbyspeler. Ondanks de vele clichés en typische karaktertrekken van de twee rechercheurs, is het toch een verrassende film geworden. Broeierig, dreigend, keihard en intens. Een duister en akelig onderzoek waarbij de geest van het oude apartheidsregime nog steeds voelbaar aanwezig is.

“Zulu” was de afsluiter op de 66ste editie van het Cannes Film Festival. Het is een verfilming van de gelijknamige roman van Caryl Férey en werd geregisseerd door de fransman Jérome Salle. De openingscene geeft al dadelijk een indicatie waar je je aan kan verwachten. Het is een zwart-wit fragment, een flashback naar 1978 ten tijde van de apartheid, waarbij een kleine jonge getuige is van hoe zijn vader levend verbrand wordt. Deze kleine jongen is Ali Sokhela (Forest Whitaker), één van de twee rechercheurs en hoofd van “Capetown's Serious Violent Crime Unit” die de leiding heeft over het moordonderzoek. Later in de film krijg je het vervolg van deze flashback te zien. Een akelig en gruwelijk vervolg wat een verduidelijking is waarom Ali op een wel heel speciale manier omgaat met een bepaalde vrouw waarmee hij toch een zekere amoureuze band heeft.

De tweede detective is Brian Epkeen, gespeeld door Orlando Bloom. Een verrassende vertolking door Orlando die normalerwijze steeds een goed gemanierde en gladgeschoren rol kreeg tot nu toe. Epkeen heeft echter een ruig imago. Hij ziet er eerder verfromfraaid uit met zijn niet zo fris en ongeschoren uiterlijk. Een immer te laat komende en roes uitslapende vrouwenversierder en een emotioneel wrak met een mislukt huwelijk achter de rug, met een zoon waar hij geen zier om geeft en die hem haat als de pest. Als gevolg zit hij met een enorm alcoholprobleem en laat hij geen kans onbenut om de vrouwen die zijn pad kruisen te versieren. Een nukkige en betweterige lastpak die zich niks laat zeggen en alles op zijn manier wil aanpakken. En toch is het iemand waarin Ali gelooft. Een degelijk rechercheur.

Uiteindelijk is “Zulu” niet meer dan een keiharde politiefilm, waarbij drugs , gangsters,corruptie en weeral een farmaceutisch bedrijf een rol spelen. Het is wel iets minder casual zoals “Starsky and Hutch”, maar de ontvouwing van het verhaal volgt wel een gekend stramien. Of er al of niet experimenten zijn geweest om de zwarte bevolking te decimeren weet ik niet, maar het klonk me toch redelijk vergezocht in de oren. Indien wel authentiek, dan was het regime dan nog zieker dan we ons kunnen voorstellen.

De twee hoofdrolspelers kwamen realistisch over. Forest Whitaker gebruikte weer zijn "Droopy" expressie en zag er schrikwekkend mager uit. Het traumatische verleden dat hij met zich meedraagt straalt van hem af. Orlando Bloom maakte echter de meeste indruk op mij. Een grimmige rol die hij nog niet eerder vertolkt heeft, maar waar hij toch met glans in slaagt. Aardig geslaagd vond ik de Zuid-Afrikaanse dialogen. Dit kwam de authenticiteit van deze film ten goede.

Het Zuid-Afrika in deze film is donker en grauw, vol armoede en uitzichtloosheid, vol haat en wrok, veel dingen die dus nooit vergeven kunnen worden. Ondanks de soms mooie beelden van de kust en de rijkere woonbuurten, blijft het algemeen beeld een depressief beeld. De expliciete actiegedeeltes zorgen ervoor dat het boven de gemiddelde detectivefilm uitstijgt. En op momenten is het toch intens spannend. Het helse tempo waar de film na een tijdje zich aan overgeeft, maakt het een intensieve ervaring van begin tot einde.

3.5 *