Logboek

Kerkhistoricus en (katholiek)theoloog Paul van Geest was van mening dat deze film dicht bij de werkelijkheid komt over hoe het er zal toegaan tijdens het komende conclaaf om een opvolger voor paus Franciscus te vinden. Dat maakt deze film natuurlijk extra actueel. Gehoord dat hij daarom weer opnieuw in de bioscopen komt. En dat is geen straf, want het verhaal zit goed in elkaar, heeft mooie in- en exterieurbeelden, een paar aardige twists en een verrassend slot. Heb me geen minuut verveeld. Ook door het geloofwaardige spel van Ralph Fiennes. Maar ja, die man kan alles spelen.

In de NRC van vandaag staat een interessante recensie die eigenlijk beter duidelijk maakt wat deze documentaire over Leni Riefenstahl laat zien, dan dat de documentaire dat zelf doet. Ik vond het een nogal brokkelig geheel, een lange zit en zat me voortdurend af te vragen wat deze documentaire nu eigenlijk wil laten zien. Dat Leni Riefensthal een overtuigde nazi was en een groot bewonderaar van Adolf Hitler, van wie ze zelfs een huisaltaartje had gemaakt? Dat wisten we al. Dat van dat huisaltaartje zit overigens niet in deze documentaire.

Dat ze een geniale filmer en propagandist van het nationaal-socialisme was, wisten we ook al. Je hoeft de films 'Triumpf des Willen' en 'Olympia' maar te zien om te begrijpen hoe verduiveld knap die gemaakt zijn. En hoe Hitler daarin is afgebeeld op een wijze die alleen een bewonderaar kan doen. Riefenstahl heeft haar hele na-oorlogse jaren besteed aan een soort rehabilitatie, en dat is in de jaren zestig en zeventig nog min of meer gelukt ook. Onvermoeibaar trad ze op in talkshows en gaf ze interviews aan 'journalisten', presentatoren en producenten, die steeds weer de zelfde vragen stelden en antwoorden kregen die ze niet wilden horen. Want Leni Riefensthal had haar eigen waarheid.

Wat de documentaire ook laat zien hoe onbeholpen en onvolwassen Duitsland tot in de jaren negentig omging met het oorlogsverleden. En hoe gebrekkig dat denazificatieproces direct na de oorlog is uitgevoerd. Ook Riefenstahl werd toen geen strobreed in de weg gelegd. En in latere jaren was iedereen maar voortdurend bezig met Riefenstahl, terwijl alle nazi's zich koest hielden en de echte oorlogsmisdadigers al heel snel vrij rondliepen. Tot in de jaren zestig had niemand in Duitsland het ooit over Auschwitz en de Holocaust. En nu is het 2025 en zijn ze daar nog steeds bezig met die Riefenstahl.

Prachtige film, waar ik ademloos naar heb zitten kijken. Ja, misschien wat rauw, maar daar was het ook de tijd wel naar. Het ging om overleven of sterven. Dat kunnen we ons nu niet goed meer voorstellen. Maar in alle personages zitten nuances en grijstinten. Dat geldt ook voor de grootmoeder, en de vertwijfelde acties van de moeder. Hongaarse films kunnen nogal eens 'gesloten' of weinig toegankelijk overkomen. Zo ook deze. Dat heeft ook te maken met de Hongaarse volksaard, die nijgt naar isolationisme. Dat zie je ook in de politiek van Hongarije in deze tijd. Een moeilijk te doorgronden land en volk.

Het begin is best aardig, met dat Roodkapje-thema, een wat sinister kasteel, een vreemde kasteelheer, een nog vreemder jongetje en een lesbisch stelletje. Maar na een half uur is er eigenlijk nog weinig gebeurd en daarna begint de film te ontsporen met gebeurtenissen die niet meer met elkaar te rijmen zijn en worden de vele vragen ook niet ingevuld. Gemiste kans.

Ik schreef het al eerder, als ik weer eens aan een Zuid-Amerikaanse film ga beginnen, dan valt hij meestal tegen. Zo ook deze, horror van Chileense bodem. Op papier lijkt de plot best aardig, een 'cabin in the woods' biedt altijd mogelijkheden. Al is het uitgangspunt wat vreemd, twee ex-geliefden die een paar dagen in een afgelegen boshut gaan bivakkeren. Wat ze daar met elkaar doen krijgen we niet echt te zien. Althans, ik heb het niet gezien. Al is die Catherine Mazoyer in haar dunne hempje best sexy.

Het stel wordt lastiggevallen door een groep bosgeesten van een vroegere sekte, die het tweetal wil inlijven. Dat wordt dus een hoop enge geluiden en veel heen en weer geren in dat ondoordringbare bos om uit hun handen te blijven. Veel verhaal zit er verder niet in. De twee hoofdpersonen worden ook niet echt uitgelicht. Bij vlagen vond ik het een beetje spannend, vandaar een halfje meer dan het gemiddelde. Ook de klassieke score kon me wel bekoren.

Met Zuid-Amerikaanse films weetje het nooit. Soms lijkt het op papier heel wat, maar als je hem dan gezien hebt, denkt je mwoah. Zoals deze. Een Argentijns gezin. Beetje druk en rommelig. Moeder makes a living door appartementen te verhuren, en wat daarbij komt kijken krijgen we ook te horen. Dochterlief pikt een graantje mee door achter de rug van haar moeder leegstaande appartementen onderhands te verhuren aan jonge stelletjes die nodig de liefde moeten bedrijven. Zelf luistert ze dan aan de deur om te horen wat ze doen. Nou, dat is het dan wel. Leuk? Nee. Erotisch? Nee. Spannend? Voor geen meter. Waarom dit meisje dit doet? Geen idee. Geen enkele diepgang.

Zwaarmoedige film over een jonge vrouw die nazi-Duitsland ontvlucht en onderdak vindt bij de gegoede familie van een vriendin in Finland. Ze krijgt daar een relatie met de broer van haar vriendin en besluit met hem naar het hoge noorden te reizen. Maar een vakantie wordt het niet. Ze voelt zich verscheurd tussen de zorg over wie ze in Duitsland heeft achtergelaten en de plicht om tegen het fascisme te vechten. Het verhaal is gebaseerd op een roman uit 1934 van Klaus Mann, de zoon van de gelauwerde Nobelprijswinnaar Thomas Mann, toen de familie Mann al naar Zwitserland was uitgeweken.

De film toont dezelfde zwaarte als het tijdperk waarin het verhaal speelt. Veel grijze luchten, moeilijke gesprekken, zonder een sprankje vrolijkheid. Johanna kan zich niet losmaken van wat ze met zich meedraagt. Ook de liefdesrelatie lijkt daardoor geen toekomst te hebben. Het tweede deel van de film is een soort roadmovie, waarbij het tweetal door onafzienbare bossen rijdt, met beelden van de vele meren en zonsondergangen.

Voor zover ik kon nagaan bevat het verhaal geen direct autobiografische elementen van de schrijver. Het zou gebaseerd kunnen zijn op de gecompliceerde relatie die Klaus Mann had met zijn zuster Erika, met wie hij in het verleden ook vaak door Europa gereisd had. Erika stond voor een actieve strijd tegen het nazisme, terwijl Klaus veel minder uitgesproken was. Maar dat is speculeren.