River of Fundament (2014)

Damn, waarom ligt het EYE Film Instituut zo ver weg.

5.0* beavis, toemaar! (Kleine) toelichting?

Niet verwonderlijk bij Barney eigenlijk, de volle score, ik had ook wel 6 sterren kunnen geven. Hij is ook zó buiten elke categorie, dat het evenzeer niet zo vreemd is dat Cremaster 3 en Drawing Restraint 9 ongemerkt uit mijn top100 allertijden zijn geschoven, terwijl ze eigenlijk overduidelijk top10 materiaal zouden moeten zijn!

Dit gigantische project was in zijn opzet en ervaring te vergelijken met een van de allerbeste bioscoopervaringen die ik ooit gehad heb, de integrale vertoning van de Cremaster-cyclus op het IFFR. Compacter aan de ene kant, maar misschien daardoor ook nog wel gelaagder in symboliek en verhaal. Het duidelijkste verschil is de grotere rol voor de muziek. Veel van de dialoog wordt via zang overgebracht, maar eigenlijk is elk beeld, elk gebaar en elk geluid deel van de muzikale compositie. Beppler krijgt hier ook terecht een co-regie credit. Niet vreemd voor Barney is het lichamelijke en het alchemistische, maar ook dat is in dit project weer van een grootser niveau dan tot nu toe gezien. River of Fundament is in idee, uitvoering, vorm, ervaring... in alles... EPISCH.

Waar ikzelf uit de beschrijvingen van de film een beetje bang voor was, waren de geïntegreerde stukken van eerder uitgevoerde performances in de film. Maar je kijkt echt geen moment slechts naar de registratie van een performance. De hele film is een naadloos geheel van pure cinematische beelden en vloeiende editing; pure schoonheid... soms in al zijn smerigheid en vaak ook met een enorme rauwe energie, zoals de scene waarin een auto door een of ander groot stuk industrieel voertuig met een gigantisch soort slijptol aan stukken wordt gereten en de brokken metaal recht op de camera afvliegen!

Wow, na zo'n tekst moet ik deze zo snel mogelijk zien. De vraag is alleen waar ik het zou kunnen zien.

Dit was inderdaad wel echt een overdonderende ervaring in zaal 1 van EYE. Geweldige audio setup daar, wat wel echt essentieel is bij dit gesamtkunstwerk De integrale vertoning van de Cremaster Cycle heb ik indertijd gemist, waardoor het nog eens extra bijzonder was. Alleen de editing en kadrering lieten het soms nog wat afweten, maar die minpuntjes werden op andere gebieden weer ruimschoots goedgemaakt.

Klinkt ongelooflijk bijzonder, verloren kans i guess.

Ik kan nog steeds bijna niet geloven dat ik The River of Fundament heb kunnen zien. Wel in mijn huiskamer, dus kwaliteit van geluid en beeld was uiteraard net wat minder dan in een grote bioscoopzaal, waarvoor deze film ook bedoeld is. Maar echter had ik niet het gevoel dat ik het potentieel van de film miste. Maar dat maakt mijn cijfer waarschijnlijk ook wel duidelijk.

En toch vond ik het moeilijk om deze film te beoordelen, ik zou het bijna geen cijfer willen geven omdat er gewoon geen lijn in valt te trekken. Het is op vele momenten een monumentaal meesterwerk en andere momenten is dat weer pretentieuze vermoeiende chaos. En zelfs die chaos werd in zijn geheel nog fascinerend. En daar schuilt de kracht van dit megalomaan project. Het is allemaal fascinerend wat Barney doet. Van de prachtige zangen met afwijkende achtergrond muziek tot de enorme smerigheid waarvan je bijna wilt wegkijken. Alles doet hij op een unieke manier.

Deze film is een ervaring, het is bijna als een beklimming. Je begint moedig aan deze reis, ziet al wat mooie dingen, maar ook de eerste hindernissen. De klim gaat vlot maar je moet er nog een beetje inkomen en dan vergeet je opeens even de wereld, het neemt je mee naar iets heel eigen. En soms stuit je weer op een obstakel waar je even over moet een moment dat je minder ligt en toch het fascineerd.

Tot je top bereikt en blij bent dan je dit hebt volgehouden en een soort euforisch gevoel ervan krijgt. En dat mensen, is dus zijn 5* meer dan waard als een film dit kan doen. Dit is wat je echt een filmervaring kan noemen.

Inhoudelijk is River of Fundament mij vaag, ik ken het werk van Norman Mailer niet. De erotische uitspattingen van Goden in literatuur zijn mij nog onbekend. Maar het gaat om nog zoveel meer dan enkel die Ancient Evenings. De hele film zit vol leven vs dood, symbolisch verteld op wondermooie wijze of door pure ranzige waanzin. Enorm gedurfd en ook een tikkeltje provocerend met momenten, dus weer gewaarschuwd, als je daar aan gevoelig zou zijn.

Ten slotte nog het belangrijkste: De muziek. River of Fundament als hoofdrolspeler zijn muziek. Overal zijn wel muzikanten aanwezig, of mensen die bijna op kinderlijke wijze overal op slaan of schoppen om er klanken uit te krijgen. Of gewoon staan gekke geluiden te maken, zingen, schreeuwen, gorgelen,.... Alsof je een gigantisch optreden aan het bijwonen bent. Soms ook hier weer wondermooi en soms erg bizar.

Maar tot de conclusie van deze heel film dus ook weer heel fascinerend.

En dit is ongeveer, na een nachtje slapen, wat ik heb kan schrijven over mijn ervaring bij deze film. Ik dacht gisteren nog dat ik het onmogelijk onder woorden zou kunnen brengen. En ergens voelt ook alles wat ik getypt heb teveel woorden. Het is gewoon iets wat je moet ondergaan, sommige zullen er wat mee kunnen en andere zullen het uitzetten na een half uur. Maar ik ben verdomd blij dat ik dit heb kunnen zien en hoop ooit een film van Matthew Barney op groot scherm te aanschouwen en erin te verdwijnen. Alsook moet ik zijn cremaster cyclus nog zien, waar ik ook heel benieuwd naar ben.

Zag inderdaad al dat deze en Redoubt (die nog niet op MM staat) inmiddels online zijn te zien.

Dit is natuurlijk geen film, maar een kunstwerk. Niet op te vatten als meesterwerk of briljant, nee dit is een kunstproject van kunstenaar Matthew Barney. Dus het feit dat dit project 5 miljoen dollar kostte en maar iets van 44.000 dollar heeft opgeleverd, zegt niks.

Ik ben verre van een kunstkenner, laat staan een liefhebber van postmodernisme (als dat al de correcte term is). Ik was toch erg benieuwd Omdat een beetje experimenteel me wel ligt en gezien de hoge waarderingen van anderen hier. Paar jaar geleden bleek dit werk toch nog te bekijken waarna ik het eens probeerde. Ik kwam nog net de eerste acte door, maar met veel moeite. Ik wist dat het vaag zou zijn, met voldoende faeces en seks, maar ik was vooral niet voorbereid op het gezang. Want dit is een opera, maar dan wel op een kunstzinnige manier. Het gezang is net als al het andere avant garde.

Paar jaar verder en nadat ik eerder dit jaar Satantango wist te tackelen (en te waarderen), dacht ik in een spontaan moment dat het tijd was voor dit epos van bijna zes uur. En voila, in de juiste stemming is het een stuk beter te doen. De drie actes wel met een ruime intermissie van half uur tot uur, toch op één avond gezien. Intens, intrigerend en verrassend goed te volgen. Een redelijk gedeelte van de symboliek snapte ik wel, maar ook genoeg wat mij over het hoofd ging. Ik ben dan ook niet echt bekend met Norman Mailer: aangezien dit een ode, of eulogie van de beste man, zou dat mogelijk enig voordeel kunnen hebben (hoewel ik het betwijfel).

De ‘film’ is het optima forma van kunst en pretentie, enerzijds lachwekkend onzinnig, anderzijds diep, filosofisch en meeslepend. Meestal is het beiden tegelijkertijd. Totaal ontoegankelijk en redelijk shockerend (zie de eerder genoemde hoeveelheid van faeces en seks). Het heeft weinig nut om hier acteerwerk, script, muziek en dergelijke aspecten te besproken, want het is tenslotte geen film. Hoewel Giamatti wel een diepe indruk maakte (zoals wel vaker). Visueel trouwens wel veel gore, ranzige dingen (zoals bedoeling was) te zien, maar ook gelukkig meerdere prachtige beelden. En het gezang bleek me ook redelijk goed te liggen, mooie modern take op opera’s.

Een ervaring, zoals echte kunst hoort te zijn.

5 sterren en 0,5ster tegelijkertijd. 4* gemiddeld dus.