L'Eclisse (1962)

Boeiende vraag, zou Bomans zeggen.

Ik weet het niet. Sommige shots in l'Eclisse deden mij inderdaad aan Tarkovski denken, en thematisch kun je ook wel overeenkomsten zien, als je wilt, met Nostalghia (Vittoria en Piero zien zichzelf, als ze bij elkaar zijn, als vreemdelingen in een vreemd land), maar in het algemeen heb ik toch het gevoel dat het films zijn met elk voor zich een eigen toon en structuur.

De link met Andrej Rubljev zie ik niet, maar die film heb ik slechts éénmaal gezien (en daar was ik niet zo enthousiast over, eerlijk gezegd).

Je tweede opmerking begrijp ik wel, maar dat 'gevaar' komt met de stijl van 'vertellen' van beiden, denk ik. En met wat Tarkovski en Antonioni proberen uit te drukken, misschien. Die 'losse opeenstapeling' van schijnbaar willekeurige zaken kun je ook zien als weerspiegeling van een gemoedstoestand, die een zinvolle eenheid verloren heeft, en associërend zoekt naar betekenis, zoals een kopje onder gaande drenkeling graait naar wrakhout, zogezegd.

Om mogelijk sarcasme voor te zijn: zowel bij Antonioni als bij Tarkovksi dreigen bepaalde kijkers soms te vervallen in geleuter.

Nou ja, ik heb in ieder geval het idee dat als de betreffende films meer 'drive en spankracht' hadden, zoals jij dat noemt, ze de zaken simpeler, minder raadselachtig (en daarom minder interessant) zouden voorstellen dan ze zijn.

Fijne reactie, Ferdy. Wat het eerste punt betreft ken ik eigenlijk veel te weinig van filmgeschiedenis om over de mogelijke beïnvloeding van Tarkovski te kunnen oordelen. Ik werd gewoon getroffen door de overeenkomsten tussen hem en Antonioni, in de meest expliciete zin in Nostalghia, maar ook in films als Solyaris en Stalker, meer bepaald in verband met hetgeen jij hierboven beschrijft. En het nadrukkelijk beeld-ende, foto-achtige, stilstaande aspect trof mij ook in Andrej Rubljev . Ik heb de allereerste films van Tarkovski nog niet gezien, maar het valt toch op dat zijn eerste film na de beroemde zogenaamde trilogie van Antonioni net Andrej Rubljev is, en dat de beeld-gelijkenis met Antonioni nadien alleen nog sterker wordt! Is de nog latere titel (en hele film!) Nostalg(h)ia dan niet treffend?

De Antonioni waarin ik de 'drive en spankracht' het minst miste, is de eerder genoemde L'Avventura, die volgens mij toch niet moet onderdoen op het gebied van suggestiviteit, 'raadselachtigheid' en gelaagdheid. Onder andere daarom vind ik dat de sterkste film van de trilogie, en misschien wel van allemaal. Bij Tarkovski was dat voor mij misschien Offret.

Wat een nieuws. In Juni komt de Criterion Bluray uit. About time.

Het begint vrij conventioneel, met een relatiebreuk, al krijg je meteen die lethargische sfeer, dat ondoordringbare van Monica Vitti. Daarna krijgen we een politiek incorrecte scène waarin een Afrikaanse vrouw geparodieerd wordt en grove opmerkingen volgen over de Afrikaanse "wilden". Ik vraag me af wat de mensen daarvan zouden vinden die protesteren tegen Kuifje in Afrika. Een visueel hoogtepunt is de scène waarin ze door een wolk vliegen. Een contrast daarmee vormen de scènes op de beurs, die voorgesteld wordt als een groot casino. Daarmee is het contrast aangegeven tussen Vittoria en Piero (Alain Delon): zij is een gevoelsmens, hij een materialist. Wanneer die dronkaard verongelukt in die gestolen auto, denkt Piero aan de blikschade. Het dialoogloze einde is bevreemdend, alsof Antonioni aanhanger is van de stelling "Een beeld zegt meer dan duizend woorden."

Het is meer poëzie dan plot. Bij momenten is hij me wat te langzaam om van een echte klassieker te spreken. De titel ("De eclips") is me niet helemaal duidelijk, wellicht een metafoor voor het uitdoven van een relatie?

"Eclips" betekent letterlijk "niet verschijnen". Het zou ook kunnen slaan op het feit dat de twee hoofdpersonages niet meer verschijnen in de slotscène. Met een eenduidige interpretatie zullen we er wel niet uit komen.

Of 'Eclisse' in de figuurlijke betekenis van het woord zoals in 'la sua popolarità ha conosciuto un'eclisse' - zijn populariteit is afgenomen.

Het is denk ik 20 jaar geleden dat ik de film voor 't eerst (en tot vanavond ook voor t laatst zag). Als ik me goed herinner op TV opgenomen van een Duitse zender - ook dat nog.

En toch had ik er toen al vijf sterren voor over en bleef de film sterk in mijn geheugen hangen. Al sinds die tijd staat de film hoog in mijn Top Aller Tijden lijstjes die ik eigenlijk sinds toen al maakte. In het begin zelfs nog in mijn Top 10, maar in de oudste lijst die ik nog bewaard heb staat hij al wat lager. In de Top 500 die ik voor de MovieMeter Top 1000 maakte in mei dit jaar stond de film nog altijd op #43.

En dat is misschien nog wel te laag vind ik nu. Ik herzag de film net digitaal op groot doek in EYE en heb weer vanaf minuut 1 geboeid gekeken. Alles is bijzonder, mooi gekadreerd, uitgekiend tempo. Zeer bijzondere keuzes maakt Antonioni steeds, zowel in verhaal als in beeld. En Monica Vitti, ach wat kan ik daar nog over zeggen. Prachtig.

Mooi om te merken dat een film ruim 50 jaar nadat-ie gemaakt is een volle zaal nog steeds in verbijstering kan achterlaten: "ik snapte niks van het einde".

Las ik trouwens het woord 'oubollig' in het regisseurs-lijstjes topic gisteren?

Onbegrijpelijk als ik nu weer L'Eclisse zag. Ik moest erg aan Yoshida en Wakamatsu denken tijdens het kijken. Twee filmmakers die sterk beïnvloed lijken door MA. Het strenge/formele bij de eerste het politiek/rebellerende van de tweede. Die films zijn weliswaar ook uit de Jaren 60/70, maar die ogen ook nog vitaal. Dat doet de trilogie van MA - die ik nu weer in zijn geheel in de bios herzag - ook.

Hij wordt niet voor niets 'Il maestro del cinema moderno' genoemd. PTAs laatste twee speelfilms, met name Inherent Vice, vind ik ook wel een sterke Antonioni resonantie hebben.

Bijzondere film met vaste Antonioni-thema's als de emotionele afstand tussen man en vrouw, eenzaamheid en de kilheid van de moderne maatschappij. Vitti wandelt door Rome, meestal in de vroege ochtend, waarbij bizarre bouwsels en lege straten een gevoel van vervreemding, exclusiviteit oproepen. Vitti staat bekend om haar knappe koele gelaat, af en toe breekt er wel een lach door en lijkt ze meteen 10 jaar jonger. Erg fijne actrice is het toch. Haar tegenspeler Delon speelt een nerveuze, springerige beurshandelaar die valt voor haar charmes, maar niet echt het geduld kan opbrengen- treffend is de scene waarbij Vitti hem opbelt, twijfelt wat ze zal zeggen, maar dan heeft Delon al in haar oor gebruld en de hoorn er op gegooid.

Als contrast met de trage ochtendwandelingen zijn er scenes van de Romeinse beurs, handel in lucht en speculatie- Vitti is echter niet geïnteresseerd in de dynamiek van deze lawaaierige omgeving, maar meer in persoonlijke drama's: ze volgt stiekem een verliezer, slachtoffer van wat een beurskrach lijkt te zijn, om te kijken wat het verlies met hem doet.

Zowel Delon als Vitti spelen zeer sterk, maar de film draait meer om beeldtaal dan dialogen of acteerprestaties. Antonioni gebruikt opvallende kadrering, bijzondere locaties, en hij neemt de tijd. Dat is niet erg want er zijn genoeg prachtige shots om je aan te vergapen. Daarbij zijn de laatste minuten een gedurfd experiment: minutenlang shots van leegte, afwezigheid. Even komt een blonde vrouw in beeld, maar het blijkt Vitti niet te zijn. Antonioni zette me wel meer op het verkeerde been: tegen het eind dacht ik zelfs even een echte eclips te zien, en een sterrenkijker, maar dat bleek bij nader inzien een waterwolk en een spuit.

Pracht film, het einde werd ondanks nog geciteerd door Oslo 31 august van Joachim Trier. Twee topacteurs met 1 van de beste regisseurs ooit.

Nou ja er zal mij wellicht het een en ander zijn ontgaan maar ik vind dit wel de minste van de trilogie.

Veel van de filmerij is een lust voor het oog en ook de personages zijn interessant maar echt ondersteboven ben ik hier niet van. Monica Vitti wel weer geweldig trouwens.

Het einde? Tja het zal wel.

Sterke film weer van Antonioni, die zeker het eerste uur in mijn straatje ligt en veel meer van doen heeft met La Notte dan die andere films L'Avventura of Red Desert. Hij lijkt ook een soort vervolg op La Notte te maken en zegt zoiets als: het leven is zinloos, blijf bij elkaar, dan heb je nog iets en beter wordt het toch niet. Misschien iets te pessimistisch en leven zonder doel maar voor hedone kan ook best leuk zijn. Het leven is immers zinloos, probeer je dan maar te plezieren. Maar soms smaakt me dit best en ik stoor me er niet aan.

Enfin, de sterke Vitti houdt constant de aandacht erbij en de losse scènes stuk voor stuk zijn om te smullen. Zo zit je 10 minuten te kijken naar emotionele Italianen op de beursvloer, en dat blijft boeiend. Het tempo en ritme zijn constant gewoon uitstekend met lange scènes die geen moment langdradig worden. Iets over de helft, als de aandacht minder op Vitti ligt, wordt de film ook een stuk minder interessant. Nog steeds fijn kijkvoer, maar op alle vlakken minder. Pas tegen het einde, zeker de laatste lege vijf minuten met enorm veel zeggingskracht komen in niveau weer in de buurt. Als geheel meer dan goed, maar het had een echte topper kunnen zijn, 4,0*.

Interessante film. Heb ‘m twee keer gezien, maar werd niet beter dan ie al was.

Misschien een iets mindere Antonioni, maar natuurlijk nog altijd een zeer ruime voldoende.

Weet niet... raakte me niet echt. Film heeft wel zeer veel sfeer en ritme.

Ik ging aan de gang met Antonioni omdat er zo weinig gezien had en omdat ik telkens zijn naam tegenkwam als referentie bij films die ik goed vond. Nergens was dat zo duidelijk als hier. Uit mijn bestaande top 10 kan ik zo al bij vijf a zes films die invloed aanwijzen. Ik vind het een groots meesterwerk. Waar L'Avventura nog grote gebeurtenissen nodig had en La Notte veel dialoog, L'Eclisse heeft geen van beide. De film is abstracter. ongrijpbaarder maar voor mij ook genuanceerder en ontroerender met het mooiste einde dat ik in tijden in een film zag en ga ruimte in mijn top 10 maken, zowel die voor films als die voor regisseurs

Toch mijn 7e Antonioni alweer en ik ga m steeds meer waarderen. Zeker op de zondagochtend past zijn relaxte meanderende filmstijl prima bij mijn gemoedstoestand. Ik hoef nergens heen en zijn films gaan dat meestal ook niet. In die zin, dat de schoonheid veel meer in de sfeer huist dan in het drama.

L’Eclisse is verder een prachtige film met een mooi beeld van Rome en twee geweldige hoofdrollen. Het eind is subliem!

4*

De beste film uit deze 'trilogie' blijft nog altijd La Notte, maar dat maakt van L'Eclisse geen slechte film. We volgen 2 mensen die toch wel wat verschillen van elkaar en naast elkaar lijken te praten en te leven, zodat hun liefde als een eclipse komt en meteen ook gaat. Enkele fascinerende scènes en vooral mooie shots maken van deze film weer een heerlijke rit.

In memoriam : Monica Vitti

Mijn DVD is een uitgave in de Franse reeks 'Legendarische acteurs' (Alain Delon dus) maar het is Monica Vitti die de show steelt met haar eens dromerige eens opgewekte personage Vittoria. De scene waarin ze in een appartement met vriendinnen speels de Afrikaanse (voor haar onbekende) cultuur in een stereotiep gedrag nabootst, blijft mede dankzij een perfecte zwart wit fotografie voor eeuwig op mijn netvlies gebrand.

Schitterende film. Moet het nog gezegd worden ? De visie die Antonioni etaleert is een voortreffelijk brokje cinematografie. Het begint al bij de credits. Een score die begint als een typisch Italiaans deuntje maar omslaat in dreigende anti ritmische klanken. 'Ceci n'est pas une pipe' lijkt Antonioni te zeggen.

Magistrale opening. Daar ligt alles wat Antonioni definieert. Een crisis bij het koppel wordt vooral zonder woorden geuit. Staren, wanhoop, vastklampen … het zijn de emoties die Antonioni toont

Kader binnen het kader : steeds aanwezig in het beeld en in de beginscene zie je hoe Vitti een kader zelfs verandert door met objecten te schuiven.

Modern vs traditie : decor van het huis nl moderne schilderijen, oude beelden.

Rome en Italië zitten in een spanningsveld tussen moderniteit, urbanisatie (gordijn gaat open en een gebouw ‘paddenstoel’ – verwijzing naar de nucleaire dreiging atoomwolk) en traditie (beursgebouw)/ De scene in de beurs is al even significant : de chaos, geschreeuw, agressie is het nieuwe Italië dat wel in de oudheid heerst = gebouw is een soort tempel, Colosseum

Delon is symbool voor jong en dynamisch = matrialisme ten top. Tijdens de ondergang van de beursnotering is hij onverschillig, ook als zijn sportwagen gestolen wordt

De titel (zonsverduistering) is symbolisch voor het wegtrekken/stilstaan van gevoelens. Bij de eerste crisis reageren de personages apathisch, dan opnieuw vindt het koppel liefde maar op het einde verdwijnt (letterlijk) de geliefde ... en de liefde ... en het verhaal. Enkel een docu registratie van hun ontmoetingsplaats met de waarschuwing( krantenkop) : vrede is zwak. En daarmee, zo maar uit het niets, wordt de film L'éclisse razend weer actueel.

Antonioni behoort tot die grote invloedrijke cineasten uit de jaren 60-70. Zijn films zijn niet altijd even behappelijk voor het grote publiek. Menig cinefiel daarentegen smaakt zijn oeuvre wel, zeker toch wat La notte of l'Avventura betreft. Ik weet het niet zo goed, behoudens La notte dan, die was geweldig.

L'Eclisse gaat over relaties en de verwachtingen daarvan. Daar waar de film start met een observatie van een stukgesprongen relatie waarbij het "beeld" de "klank" overheerst, dan weet je dat het voorbij is. Ander en beter moet Vittoria gedacht hebben. Anders was het wel, "beter", dat valt nog te bezien. Passioneel, maar niet amoureus. Een relatie zonder klik, een tussendoortje, maar tegelijk wel verloren lopen en tot de conclusie komen dat men niet wil investeren in de andere. De wil om voor elkaar te gaan is er nooit geweest. Men blinkt dan ook uit in afwezigheid. Antonioni maakt er iets eigen van met metaforen en symboliek. Daarnaast prachtig gestileerde beelden en cameragebruik.

Maar de afstandelijkheid overheerst, niet alleen tussen de personages, maar ook bij mij als kijker. Niet eenvoudig dus.