Petrolejové Lampy (1971)

Interessant, dit kostuumdrama uit Tsjechoslowakije uit 1971, toen censuur en communistisch regiem nog vast in het zadel zat. 1968 lag nog vers in het geheugen en filmmakers moesten op hun tellen passen om de autoriteiten niet tegen zich in het harnas te jagen. Misschien dat daarom deze film wat aan de karikaturale kant is. De bezittende klassen waren decadent en losbandig en de arme boeren hadden een moeizaam bestaan. Dus behoorlijk wat verkrachtingen van arme boerenmeisjes in deze film alsmede een gedegenereerde officier die verlamd raakt en door de syfilis in het gekkenhuis belandt. Slachtoffer is een dertigjarige stadse dochter die nu wel eens aan de man wil en zich laat verblinden door het mooie uniform van haar neef, van wie iedereen weet dat het een losbol is met schulden.

Nou, daar zal de filmcensuur uit die dagen geen moeite mee gehad hebben. Helemaal volgens het boekje. Leuk omdat veertig jaar na dato nog eens te zien, hoe ze films konden en moesten maken. Los van het verhaal is deze film wel zorgvuldig gemaakt. De muziek is wat zoetig, maar de beelden van het Boheemse land zijn mooi. En wat filmische hoogstandjes zitten er ook in, zoals de beelden van het meisje dat schietles krijgt van haar officier in het besneeuwde landschap. Het is bijna ballet.

Fraai is ook de ontmoeting van Stepa met een klein meisje in een trein waarin ze elkaar liefkozen door de ruit van een coupé. Het zijn nu juist dat soort juweeltjes die zo'n film nog het kijken waard maakt.

Een wat tamme film van Herz, waarin Iva Janzurová toch weer erg goed acteert. Rudokf Hrusinsky was de Tsjechische acteur van de vorige eeuw, wat mij betreft is zij toch de Tsjechische actrice van de vorige eeuw. Zeer veelzijdig.

Inderdaad en erg ontroerend. De film begint als een (tragi)komedie, maar loopt eigenlijk wel èrg droevig af. Arme Stepa. Ik hoopte stiekem nog dat het meisje bij haar mocht blijven.

Qua rekwisieten en beelden ziet het er wel mooi uit, maar inderdaad is het aan het script goed te merken dat de Praagse Lente wel voorbij is. Herz heeft zelf wel eens gezegd dat hij eigenlijk best wel bitter is over het feit dat hij nooit kon maken wat hij zelf wilde, op The Cremator na. Alleen over die film en over Beauty and the Beast is hij enigszins tevreden. Jammer.

De film oogt erg romantisch door de aankleding, maar is dat verre van dat en eerder realistisch en onthutsend. Dat geeft nog wel enige sjeu, zeker in vergelijk met de Britse en Amerikaanse drama's die zich in de periode 1850-1910 afspelen.