Shijie (2004)

Tja, critici blijven zijn films ophemelen, maar ik ben nog altijd geen fan van Jia Zhang-ke. Gelukkig beviel deze film mij wel beter dan zijn beide vorige films.

Het is in ieder geval Jia's vlotste film, met zelfs animatiescenes. Net als Unknown Pleasures gaat The World over de lege levens van de huidige Chinese jeugd. En dat levert een soaperig verhaaltje op. Maar echt boeien kon het me niet, het blijft allemaal afstandelijk, ik slaagde er niet in een band op te bouwen met de personages.

Erg geslaagd vind ik de locatiekeuze: het pretpark The World, een soort gigantisch Madurodam met enorme replica's (op schaal 1:3 ofzo) van beroemde gebouwen uit de hele wereld: de Eiffeltoren, Tower Bridge en zelfs de Twin Towers .

Unknown Pleasures lag mij niet zo, deze film liep heel wat beter.

Waar de eerste rijkdom in arme gebieden bracht, brengt The World de armoede tussen de rijkdom. Prachtige locaties, zoals Koekebakker al zei, maar de personages hebben nog steeds weinig geld, en hebben nog steeds dezelfde problemen als waarvan ze gevlucht zijn.

Opvallend, dit keer wel erg knappe shots, mooie sfeervolle beelden en een erg aangename score. Nogal een verschil met z'n vorige film. Alleen is het zoals Koekebakker ook al aangaf net iets te soapachtig allemaal. Soms werkt het erg goed, vooral wanneer het Tao verhaaltje gevolgd wordt, maar al te veel wijkt de film af van het hoofdduo.

Zweeft tussen 3.5* en 4*. Moeilijk een cijfer te kiezen, dus speel ik maar op veilig en ga voo de 3.5*. Een mooie, aangename film. Had alleen iets beter gefocussed kunnen zijn, waardoor de speelduur ook een iets kleiner probleem is. Maar verder wel een aanrader(tje).

Zag de film daarstraks en andere ware het er met mij over eens dat hier wel een flinke schaar wat minuten uit had mogen knippen. Het drama is niet bijster interressant, en lijkt erop dat daarin wat potentiële kansen te zijn gemist. Meer vorm dan inhoud, maar dan wel hele mooie vorm. 3 sterren

Hier kan ik mij prima in vinden.

Vooral een film die op twee benen lijkt te hinken. Aan de ene kant speelt de film erg mooi met de sociale en economische omwenteling waar China vandaag de dag mee te maken heeft. World Park Beijing (http://www.beijingworldpark.cn) vormt hiervoor een prachtig toneel. Jia is een meester in op een betrekkelijk subtiele wijze veel te zeggen over wat er in zijn land leeft (zie ook zijn laatste film Still Life). Dit sluit overigens enigszins toevallig perfect aan bij de aflevering van Panorama op Canvas afgelopen week, waar de groei van Peking onder de loep werd genomen. Ook daar was duidelijk zichtbaar dat al die materialistische rijkdom maar voor een klein deel van de bevolking was 'weggelegd'.

Daarnaast tracht hij ook een liefdesverhaal te vertellen, waar hij ook nog eens meerdere zijwegen inslaat. Dit voelde mij iets te vaak aan als los zand, miste wat focus. Hierdoor slaagt een film met een geweldig onderwerp net niet geheel. Dat is jammer, want de locaties zeggen (mij) echt veel.

Na Unknown Pleasures had ik mijn vertrouwen in Zhang Ke Jia nog niet helemaal verloren, maar na deze film kan ik toch wel zeggen dat zijn werk niets voor mij is. Wel moet gezegd worden dat deze film zal zorgen voor een aantal extra toeristen, aangezien het park op fraaie wijze in beeld wordt gebracht.

Net als bij Unknown Pleasures, is de inhoud van deze film zeer tegenvallend. Een gevoel bij de karakters ontbreekt totaal, waardoor de film zeer traag aanvoelt. Persoonlijk had ik niet verwacht dat ik zo'n soort film zonder enige emotie zou kunnen zien. Helaas is dat wel het geval.

Duurde me toch iets te lang dit. Zonder de overbodige dialogen en dat slepende verhaal was dit een erg sfeervol filmpje geweest. Nu was het te vaak saai. 2.5*

Unknown Pleasures was wel aardig, maar naar mijn gevoel niet helemaal goed uitgewerkt. Shijie is wat dat betreft een heel stuk beter.

Hoewel ook hier met digitale camera is geschoten, werkt het vloeiender, dankzij betere montage en goed gebruik van muziek.

Ook boeide de "verhalen" me hier meer dan in UP, het is mooi om te zien hoe er met wereldse problemen wordt omgegaan in dat pretpark.

3,5*

Moet wel zeggen dat ik deze film ook heel moeilijk vond om te doorgronden. Ik denk omdat we China en de problemen daar binnen en tussen bevolkingslagen te weinig kennen. Te weinig weten wat er broeit en wat er allemaal speelt over de tegenstellingen door de opkomende economie en veranderende samenleving, het verlies van waarden. In elk geval werd hier wel schrijnend duidelijk dát er veel gebeurd in China.

Een bezoek aan China dat jaar maakte mij dat wel duidelijk. Ik heb de film nu opgenomen om nog eens te bekijken en te zien of ik er nu al meer uit kan halen. Het vergt een geoefend oog en wat kennis vooraf, maar ik weet zeker dat de inhoud van deze film die van veel anderen overtreft. En nogmaals het kan dus heel goed zijn dat dat niet op je overkomt (en ook nooit zal gaan doen).

Het is mogelijk dat de inhoud van een film kan tegenvallen, ten opzichte van het beeld dat je vooraf van de film had verwacht. Persoonlijk had ik wellicht een iets te geromantiseerde film in gedachten, en als de werkelijke film daar zoveel van afwijkt, kan dat toch tegenvallen.

Ik snap best dat deze film, puur gericht op inhoudelijke aspecten, meer zegt tussen de regels door dan 99% van de andere films. Maar het is de kunst om die aspecten op een interessante manier over te brengen naar de kijker. Voor mij persoonlijk is dat niet gelukt, en dat ligt wat mij betreft deels aan mij maar ook aan de manier van presenteren aan de kant van de regisseur.

Één van de weinige Aziatische films waarbij ik veel moeite had om de personages uit elkaar te houden. Ook had ik het eerste uur moeite met in de film te komen. Maar ik herpakte me in het tweede uur en zag plots de sterke sfeervolle beelden van en rondom World Park Beijing. Daarbij wil ik de muziek in de film niet onvermeld laten want dat hielp me toch wel om in de film te komen. Alleen jammer dat Zhang Ke Jia zoveel tijd nodig heeft om een verhaal te vertellen van sociale en economische ‘groei’ met daarin weer zijn typische zijwegen. Iets wat hij in Useless toch veel beter uitwerkt.

De film struikelt soms wat over de liefdes- en relatie-zijplotjes en werkt veel beter als portret van de werknemers die van het platteland naar de grote stad zijn getrokken. En als sfeerbeeld van de wereld die China binnen is gekomen. Met een onbetaalbaar decor (net als in Sanxia Haoren).

Duidelijk aanzienlijk minder ruw en visueel veel doordachter dan de film die Jia Zhang Ke hiervoor maakte. Met scenes die prachtig van sfeer zijn en soms erg mooi gebruik maken van muziek.

Door de relatieverwikkelingen hou ik het nu op een dikke 3.5*, maar het is een film die wellicht wat gaat groeien bij een herziening.

Hmm, Shijie is een lange zit en het heeft zijn plus- en minpunten. Met het laatste zal ik maar beginnen. Het verhaal (de relatie van een jong stel verloopt nogal hobbelig) kon mijn aandacht totaal niet trekken. Het is nogal soaperig en na de zoveelste keer dat de één issues heeft met het gsm-gedrag van de ander of wil weten waar die geweest is, had ik het wel gezien.

Gelukkig blijft er nog wel iets over van de film, wat de moeite waard is! Regisseur Zhang Ke Jia laat nauwgezet zien hoe de Chinese samenleving eruit ziet. Af en toe is het niet te doorgronden, maar realistisch komt het wel over. Het decor waarin het magere verhaal zich afspeelt, helpt mee. Het is namelijk een pretpark (een afzichtelijke madurodam-versie maar dan op de hele wereld gericht), waarvan het motto geldt: "Zie de wereld, zonder uit Peking te gaan!" Dat leverde gedurende de lange speelduur toch nog een paar mooie sfeerbeelden op.

Zhangke Jia weet in Shijie een prachtige visuele wereld te creëren. De film speelt zich voornamelijk af in een groot themapark in Peking, waar de wereld met al zijn grote gebouwen als het ware is nagebootst. Ik wist helemaal niet dat er zoiets bestond, maar het ziet er in ieder geval indrukwekkend uit. Zo heb je als Chinees nog eens de kans om met de Eiffeltoren op de foto te gaan, zonder dat je ervoor naar Frankrijk moet. Dit park doet de Chinezen snakken naar (westerse rijkdom) en hoewel de hoofdrolspelers in de film dit d.m.v. het werken in het park bijna kunnen aanraken, blijven zij arm.

Toch is het inhoudelijk niet altijd even sterk en zitten er hier en daar wat teveel zijplotjes in. Visueel is het niet alleen dankzij de locatie mooi, maar Zhangke Jia heeft ook andere leuke ideeën. Wanneer men in Shijie een sms’je krijgt, schakelt hij van live-action ineens over op animatie. Dat ziet er erg mooi uit. Toch is deze film net wat minder dan Still Life, die ik anderhalve week geleden zag. Inhoudelijk is het net wat minder krachtig. Het duurt soms ook net wat te lang. Toch heb ik hier bij vlagen best van genoten en Zhangke Jia is een regisseur, die eenvoudig verhaal dankzij zijn regie toch net iets extra’s kan geven, zo bewijst hij ook hiermee.

3,5*

Ik ben nooit in China geweest. Gestrand ergens tussen het Noorden van Vietnam en het Noordwesten van Laos. Maar toch heb ik het gevoel China een beetje te kennen dankzij de films van Jia Zhang Ké. De dorpen waar de tijd heeft stil gestaan, de verveling van jongeren zonder toekomstperspectief, de lawaaierige straten met toeterende brommers, die sentimentele popdeuntjes, die sobere thee huisjes … de films van Jia Zhang Ké zijn een beetje mijn virtual reality als het aankomt op dit land. In de plaats van een bril op te zetten, zet ik een film op. Jia heeft iets te zeggen over China en hij doet dat met de film The world op zeer knappe filmische manier. De personages werken in een Mini Europa park in de buitenwijken van Beijing waar toeristen dus met een treintje Europa rondreizen aan de hand van de icoon gebouwen. Big Ben voor UK, Eifel toren voor Parijs en zelfs de Twin towers voor New York (bij ons staan ze er nog, zegt de gids fier). Zo krijg je mooi een contrast tussen de artificiële wereld en de echte wereld en tevens een tegenstelling tussen modern (= proper, mooi) en traditie (= vuil, lelijk). Ondanks de titel zijn er dus blijkbaar twee werelden. De cineast trekt ook een politieke parallel. De Chinese burger is zogenaamd vrij. We zien de mensen in het park reizen met hun treintje naar bv India en Japan maar het is een illusie. Want het treintje rijdt maar rondjes (op de tonen van een melancholische instrumentale score) terwijl het echte reizen rondom hen gebeurd. Wanneer op het dak een vliegtuig voorbij raast bv, of de vriend in het begin of de vrouw naar haar echtgenoot in Parijs. Een gezelschap uit Rusland moet zelfs hun paspoort afgeven om in het park te werken. De titel mag dan ook ironisch opgevat worden. De wijde wereld, dat is voor de meeste Chinezen een klein afgebakend terrein met kunstmatige decors. Ook is (kleine) criminaliteit een constante. Zowel in de echte wereld als in het Mini Europa park is er corruptie, diefstal en machtsmisbruik. Zoals veel in zijn films neemt Jia een liefdesaffaire als centraal punt. Daarin zoekt hij naar de tragiek. Het hoofdkoppel Tao en Taicheng trappelt ter plaatse. Intussen gaan we van de zomer naar de winter, het sneeuwt eindelijk maar het brengt geen geluk voor het koppel. Tao krijgt een band met de Russische Anna die weer uit het beveiligde leventje gaat (die gesprekken in hun eigen landstaal waardoor de andere het niet begrijpt maar toch voelt, zijn kenmerkend om een geestelijke connectie te suggereren) en Taicheng voelt zich aangetrokken tot een zelfstandige vrouw die door haar man werd achtergelaten. De film is opgenomen met een HD camera (Sony HDW F900 voor de geïnteresseerden). We zijn twee jaar na de eerste volledig digitaal opgenomen blockbuster Attack of the clones van Lucas. Digitale cinema kreeg dus vaste voet aan grond en was intussen kwalitatief geëvolueerd. Weg waren de kritieken zoals korrelige, koude beelden en harde belichting die aan de voorgangers zoals Festen (Thomas Vinterberg), In this world (Michael Winterbottom) en Full frontal (Steven Soderbergh) werden verweten. Digitale cinema (ooit de dood van cinema genoemd) werd anno 2004 aanvaard en niet meer uitgejouwd als een veredelde home movie. Jia begon met digitale camera in zijn vorige film Unknown pleasures en zag algauw de voordelen er van in. Het liet hem toe met een kleine crew te filmen dus kon er veel sneller gewerkt worden. Geen uitgebreide licht set ups, niet meer sleuren met zwaar camera materiaal. Enkel een kleine cam corder en een camera man. Zo kon bij bestaande locaties nemen (geen studio) en een beetje in guerrilla stijlwerken maw de straat op en filmen zonder toestemming. Voor binnenruimtes was het zo relatief eenvoudig om lange takes handheld op te nemen. Alhoewel deze film in HD toch een uitgebreidere crew en middelen vroeg (met high definition kun je het licht nog min of meer manipuleren en is er een etalonnage mogelijk – net als pellicule), bleef hij zweren bij digitale cinema. Fotografie van zijn camera man Lik-wai Yu is dan ook prachtig. Er is die mix van kleuren in combinatie met natuurlijk licht en rook (bv de shows in het park zijn met pracht en praal gefilmd). Een beeld bij Jia zegt meer dan 1000 woorden en met The world toont hij zich een ware meester om de tegenstelling modern vs traditie op verschillende manieren te benadrukken. Wanneer de titel voorbij komt, is er werkelijk een geniaal shot te zien. Een oude man die op zijn rug met een last sleurt met op de achtergrond het park. Maar hij gebruikt ook animatie, SMS taal en video green screen (zodat de bezoekers eventjes langs de Eifeltoren kunnen zweven). Het lijkt speels maar voor Jia is het bloedserieus. China en de burgers ondergaan de ontwikkelingen en verliezen hun roots en daardoor verliezen ze zichzelf. Ontwortelde personages, dat zijn ze. De hoofdpersonages Tao en Taicheng willen ontsnappen maar kunnen niet. Waar is dan de vrijheid gebleven ? Enkel op een geestelijk niveau. Zo vertaal ik de ietwat mysterieuze eindscene. Misschien dus toch een happy end. Zoals in al zijn films vertelt Jia geen plot maar tekent een Chinese samenleving waarin personages worstelen en botsen tegen de politieke, maatschappelijke en economische veranderingen. The world heeft echter meer vaart dan zijn vorige films en won trouwens de Zilveren Leeuw in Venetië waardoor hij bekend werd voor een groter publiek. Maar de verzuchtingen van China blijven in al zijn films centraal staan. De wereld volgens Jia Zhang_ké. Ook verkrijgbaar op USB stick.

een uittreksel uit mijn boek 'mijn 100 favoriete films' met op nr 48 : The world

Het World Park is een mooi en ook wel wat triestig decor voor deze boeiende film van Jia. Geen screentijd voor de Nederlandse windmolen of Manneken Pis helaas. Een film die niet alle vragen beantwoordt, en ook niet heel erg gefocust is, maar mede daardoor een realistisch beeld geeft over de beslommeringen van jonge Chinezen die met hun dromen naar de grote stad trekken, om daar vervolgens in lullige baantjes terecht te komen. Ieder heeft zo zijn eigen sores maar loopt daar niet mee te koop, intussen probverend het hoofd boven water te houden. Mooi vond ik de kleine, maar oprechte vriendschap tussen Tao en de Russische Anna, die elkaar niet begrijpen, maar hun vriendschap koesteren. Zo wordt het thema vrouwenhandel even kort aangestipt zonder het een hoofdthema te maken, net als de (on)veiligheid in de bouw, de problemen die Chinezen hebben om naar het buitenland te reizen, zich daarom maar vergapend aan het surrogaat.

Tot nu toe de Jia die de meeste indruk maakt.