The Keep (1983)

Als ik jouw leeftijd nog had, zou ik het nog wel doen, maar mij boeit het thema eigenlijk al niet dus heeft het weinig zin om me er nog verder in te verdiepen sorry Ik ben wel zo eerlijk om er geen cijfer aan te geven aangezien het niet om de versie gaat die de regisseur voor ogen had.

Verdorie, had deze in het Mann-retrospectief in EYE overgeslagen omdat ik er niet meer van wist dan "matige horrorfilm die Mann zelf niet erkend", maar nu ik me verdiept heb in de achtergrond baal ik er toch wel van dat ik deze (op 35mm!) op het grote doek gemist heb. Hopelijk duikt die print nog een keer ergens op.

Staat nu op het Criterion Channel in widescreen.

Er is een remake op komst : remake

You must not stay here!

Een van de vreemdste films ooit, en ook een van de lastigste om een mening over op te schrijven - er zitten zoveel aspecten aan. Al zeker een keer of tien gekeken, met en zonder anderen erbij voor de nuance. Het boek gelezen. De soundtrack uitgeplozen - en ook de echte soundtrack. Het verhaal achter de soundtrack, het Dominion concert. Waar begin ik - bij het begin dan maar.

Het openingsshot is simpelweg geniaal - om met zo’n lange pan zo uit te komen, en dan nog scherp ook, en met die muziek erbij - ah ja nu is dat kinderspel, maar doe het even op film. En even knap en borderline experimenteel en psychedelisch in de minuten daarna - dreigend, vervreemdend, en met een perfecte integratie van soundtrack en beeld. Alle trucs komen uit de kast - als opening van een film onovertroffen, niets van de afgelopen 40 jaar komt ook maar in de buurt. Met vanzelf de geniale soundtrack van Tangerine Dream - is de film gemaakt voor het geluid, of is het geluid gemaakt voor het beeld. Het is om het even, het klopt gewoon perfect. Zelfs de twijfelachtige beeldkwaliteit past perfect in de grauwe en beklemmende sfeer - en ook zo bedoeld, lijkt me, want het rechteroog van Prochnow is wel perfect helder.

Dan lijkt het haast jammer als de eerste dialoog komt, maar dat blijkt meer een adempauze dan een breuk met de stijl. Want al snel worden we meegenomen door het verhaal dat de muziek vertelt, haast meer dan de dialoog - jammer, en dat is haast het enige punt van kritiek, dat de Duitsers geen Duits spreken. Ook jammer van de af en toe wat al te brutale cuts, de te cliche dialogen ‘I need to hire a boat’ - ‘too dangerous, very expensive’. De jammerlijk gekozen namen van Kaempffer en Woermann, al ligt de verantwoordelijkheid daarvoor natuurlijk bij F. Paul Wilson. Maar al die knulligheid is ook weer snel vergeten, daar wegen de sfeer, de muziek en beelden ruim tegenop. Alsof je de halve nacht een variant van de originele Wolfenstein hebt zitten spelen.

Joergen Prochnow is natuurlijk sinds Das Boot al de stereotype Mof die er wel nog net ietwat schoorvoetend meedoet, maar zijn kans afwacht. Ook nu weer, maar hij draagt die rol wel perfect - met het cycisme van de Steiner van James Coburn in Cross of Iron (1977). Of misschien nog scherper zelfs - wanneer hij de quote ‘you have infected millions’ uitspreekt snap je ineens wat super-spreader events ook alweer zijn. Zijn tegenpool Gabriel Byrne, daarvan staat me altijd nog bij het citaat dat hij teleurgesteld was over The Usual Suspects, omdat hij liever Kaiser Sose als personificatie van de duivel zelf had willen spelen. Maar had hij dat in deze film niet allang gedaan - en ongewild misschien tegelijkertijd inspiratie gegeven voor Herr Grüber met zijn little tank, met het geniale shot waarin hij staand in zijn koepeltje The Keep in rijdt. Maar veel ijzingwekkender dan dat is hij hier vooral de ultieme arrogante ubermensch Nazi, in alle absolute akeligheid die daar bij hoort. Met zijn vettige boven de oren opgeschoren kapsel en al. Eieuw, yuk.

En dan wordt het nog mooier, want de mysterieuze Dr. Cuza die het allemaal komt uitleggen wordt gespeeld door Ian McKellen. En we krijgen ook nog Scott Glenn er bij om de plot wat ingewikkelder te maken. Met een nogal, ahem, metafysische scene waarin zijn schouderspieren en de haardos van Alberta Watson goed uitkomen, en het gemak waarmee hij daarna zegt ‘go to sleep, and dream’ - wie zou dat niet zo willen kunnen, soms. Niet dat zijn bovenmenselijke krachten meteen duidelijk zijn, dat komt daarna pas, met passende lichtverschijnselen. Maar ook daarvoor al, met zijn introductie in de haven va Piraeus - hoe geniaal is de soundtrack daar, en de beelden van het bootje tegen de opkomende zon. Beter dan dat wordt het gewoon niet - in het echt heb je Tangerine Dream niet op zo’n boot.

Jammer van de hier en daar enorm achterhaalde effecten - de laser eyes, noem ik maar even, maar ook hoe de soundtrack soms ineens van geniaal naar enorm slecht gaat. Toch werkt het ook af en toe verrassend goed - het eerste verschijnen van Molasar is gewoon prima. En het hoort misschien allemaal ook wel bij de sfeer en de wordingsgeschiedenis van de film, en er is ook wel iets voor te zeggen dat de sfeer met hedendaagse perfecte effecten nooit echt zo sterk zou zijn. Aan de andere kant is het ook weer zo dat de laatste tien minuten veel te ver over the top gaan in de knulligheid. Misschien passend bij de psychedelica van die tijd, maar dat is wel heel lang geleden nu. Toch, met de ultieme purple ray herpakt de film zich weer ietwat, en dan toont Scott Glenn ook maar weer dat hij die rol als kapitein later in Hunt for Red October niet zomaar kreeg, met het zoveelste epische leitmotief van Tangerine Dream dat alle andere geluiden wegdrukt. The end, happily ever after voor die paar leden van de cast die het overleven, en dan misschien nog levenslang nachtmerries overhouden aan een weekendje in The Keep.

In vergelijking met het boek doet zich dan bij mij vooral nog de vraag op waar al het extra materiaal van Mann’s oorspronkelijke cut precies over gegaan zou zijn - de film gaat wel met een soort zevenmijlslaarzen door het plot heen, maar het komt er wel zo’n beetje uit, en dat het niet erg uitleggerig is is eigenlijk gewoon een pluspunt. En ja, wat al gezegd, de ontknoping is niet best, maar daar zit dan ook een ander verhaal achter. Het boek viel me overigens nogal tegen, ik vond het maar weinig brengen in de diepte of breedte van het materiaal, zowel qua narratief als de karakters. Ik heb de overige 7! delen van de Adversary-serie nog maar laten liggen.

Hoe telt de film het dan op uiteindelijk, ergens tussen knullige mislukking en tijdloos meesterwerk, en met wat begrip voor de wordingsgeschiedenis en cultstatus erbij komt dat toch al snel op het laatste. Ergens in dezelfde richting als Zardoz, Alien 3, of Apocalypse Now mét de extra scenes. Niet voor iedereen, dat mag wel duidelijk zijn. En misschien ook niet echt goed - het is meer de enorme hoeveelheid backstory die aangeeft precies hoe goed The Keep had kúnnen zijn. En wellicht is het al wel bij voorbaat onmogelijk dat precies dat aspect ooit geevenaard gaat worden.

Hmm, ik durf echt niet te denken wat we daarvan verwachten moeten. Zo'n cast krijg je nooit meer bij elkaar, dat is het eerste wat me te binnen schiet. Ik kan niet eens op een enkele acteur komen die in de buurt komt van wie er in het origineel meedoet. Tangerine Dream bestaat nog wel, maar of ze nu nog zoiets uit hun mouw schudden zonder Froese, Franke of zelfs maar iemand die die periode heeft meegemaakt? En met alle respect, maar Nicotero zie ik bij de imdb alleen maar als grime staan.

Jaren geleden gezien...weet er niet veel van, vond hem traag , niet slecht dacht ik..Iedereen had het toen over die film weet ik nog. Wel erg goede muziek van Tangerine Dream. Ga kijken of ie op Bol.com 2e hands te koop is voor 5 eurie

"I will tell you something if you want hope. The people who go to these settlement camps... There are only two doors... One in, and one out. The one out, is a chimney."

Dit is best wel een vreemde Oorlog / Horror film die ik vroeger wel eens gezien heb en waarvan ik me eigenlijk vrijwel niets meer kan herinneren (en wat nooit een goed teken is) behalve dan de kruisbeelden en de vestiging. Kijk je naar de indrukwekkende cast met o.a. Jürgen Prochnow (o.a. "Das Boot (1981)"), Gabriel Byrne (o.a. "The Usual Suspects (1995)"), Scott Glenn (o.a. "The Right Stuff (1983)") en Ian McKellen (o.a. "The Lord of the Rings" trilogie), dan zou je eigenlijk een erg goede film verwachten, maar dat is het dus niet.

Het verhaal speelt zich af in 1941 in de Roemeense alpen, waar een peloton Duitse soldaten onder leiding van kapitein Klaus Woermann (Jürgen Prochnow) een mysterieuze vestiging (oftewel "The Keep"), waarin 108 nikkelen kruisbeelden verwerkt zitten in de muren, bij een klein dorpje moet bewaken. Enkele soldaten, zoals Lutz (John Vine), denken dat achter de kruisbeelden zilver verborgen is en ze openen daarom zo'n kruisbeeld (die opeens begint op te lichten in de nacht) in de muur, waar vanuit de diepte een mysterieuze lichtbol afgevuurd wordt op hen. De dood van de soldaten wordt dan onderzocht door SS-Sturmbannführer Kaempffer (Gabriel Byrne), die niets bovennatuurlijks ziet en die denkt dat Partizanen erachter zitten. Hij laat daarom als vergelding drie dorpelingen executeren, waar Klaus Woermann het niet mee eens is.

Ondertussen ontwaakt op het Griekse eiland Kreta de zekere Glaeken (Scott Glenn), die voelt dat zijn aartsvijand Radu Molasar (stem van Michael Carter) vrij is in de vestiging en die koste wat kost wil ontsnappen. Glaeken trekt dan met een kist / koffer te voet, per boot en met een motor door het oorlogsgebied naar de vesting om een kwaadaardige kracht te stoppen, die even erg (of nog erger) is dan de nazi's.

In diverse horrorfilms zijn het duivelse krachten die voor het nodige onheil zorgen en ook in deze film (een verfilming van een roman van F. Paul Wilson) is dat het geval en de plaats van handeling is een vestiging in Roemenië. Direct wordt duidelijk dat er met de vestiging iets niet pluis is, zoals de vage waarschuwingen van conciërge Alexandru (William Morgan Sheppard), de merkwaardige structuur van het kasteel en de nikkelen kruisbeelden die overal in de muur zijn ingemetseld. Dit zegt natuurlijk meer dan genoeg voor een horrorkenner en zeker als er ook nog gezegd wordt:

"This place was not designed to keep something... out."

Er houdt zich dus iets boosaardigs op in de vestiging en dat belooft niet veel goeds. Helaas geldt dat ook voor de film, want die is hoewel apart (o.a. door de optische lichteffecten en de muziek) ook niet goed.

Als er op een gegeven moment na circa 36 minuten in de vestiging een vreemde tekst te zien is op een muur die niet in het Roemeens is en die niet door een lokale priester, te weten Fonescu (Robert Prosky), vertaald kan worden. Adviseert hij de Duitsers om de zieke en in een rolstoel zittende jood Dr. Theodore Cuza (Ian McKellen) er bij te halen, die samen met zijn dochter Eva (Alberta Watson) in een kamp gevangen zitten.

Als Dr. Theodore Cuza arriveert, geeft aan dat er geschreven staat "I Will Be Free" en dat het om een taal gaat die al 500 jaar dood is. Terwijl Eva in de vestiging eten gaat halen voor haar vader en haarzelf, wordt ze op de terugweg gegrepen door twee geile SS'ers, die Eva slaan en verkrachten. Maar ze wordt geholpen door het wezen Molasar die arriveert in een mistwolk en die de twee SS'ers doodt en die daarna de bewusteloze Eva brengt naar haar vader. Het wezen praat dan met de vader om hem te helpen om vrij te komen en als hij hem aanraakt, is hij opeens genezen van zijn ouderdomsziekte. Dr. Theodore Cuza is pas 48 jaar oud is, maar ziet eruit als iemand van 68.

Omdat Eva niet veilig is in de vestiging, moet ze deze verlaten en wordt ze gebracht naar een herberg waar ook Glaeken zich op dat moment bevindt en tussen beiden ontstaat er dan een romance uit het niets, waarbij ze na circa 60 minuten met elkaar vrijen en neuken en daarbij is er ook wat naaktheid (borsten en de haren op de schaamstreek) te zien van Alberta Watson, maar veel stelt het helaas niet voor. Als het wezen ondertussen weer praat met Dr. Theodore Cuza en aangeeft dat hij de zwarte soldaten (oftewel de SS) en hun leider in Berlijn wilt vernietigen, wilt Dr. Theodore Cuza hem maar al te graag helpen en dat is natuurlijk geen goed idee.

Ondertussen wordt Glaeken opgepakt door de Duitsers in de herberg en wordt er op hem geschoten (waarbij hij groen kleurt) als hij zich verzet en schiet Kaempffer (een echte nazi) Woermann (die tegen de nazi's is) dood waarmee hij het gehad heeft. Op zijn beurt worden alle Duitse soldaten gedood door het wezen, dat krijg je wel niet te zien maar alleen te horen, die daarna afrekent met Kaempffer en Dr. Theodore Cuza probeert dan een talisman naar buiten te brengen, die het wezen moet vrij laten uit de vestiging.

Terwijl Dr. Theodore Cuza het wezen helpt, wordt hij belemmerd door Glaeken (die dus niet dood is) die vertelt dat het wezen even slecht is als de nazi's. Als het wezen dan na circa 85 minuten tegen Dr. Theodore Cuza zegt dat hij zijn dochter (die zijn vader probeert tegen te houden en op andere gedachten probeert te brengen) moet vermoorden en dat hij de talisman naar buiten moet brengen, doet hij dat natuurlijk niet en verzet hij zich tegen het wezen en wordt er gezegd:

Theodore: Who are you, that I have to prove myself to you by killing my child?
Molasar: Obey me! Or you will return to the diseased state I found you in. And I'll slay both of you!
Theodore: If this is yours, as you said then you take it out of "The Keep".
Theodore: You can't? Then this isn't yours.
Theodore: And "The Keep" is a prison to contain you.
Theodore: And you have lied, exploited, deceived...
Theodore: And you are the same evil outside this place...
Theodore: So you prove yourself to me!
Theodore: You take it out of here.
Theodore: You yourself.
Theodore: Take it!! Take it!!

Waarna het wezen een rode lichtstraal op hem vuurt en hij weer een oude uitziende zieke man is.

Het komt uiteindelijk in de 90e minuut tot een gevecht tussen Glaeken en het wezen, waarin het wezen sterft (wordt door Glaeken uitgeschakeld met de inhoud van de kist / koffer en de de talisman, die samen een soort van wapen vormen die een roze lichtstraal afvuurt) en Glaeken wordt in de vestiging gezogen. Daarna zien we nog Eva schreeuwen die zich daarna ontfermd over haar vader en daarna is de film gelukkig na 93 minuten afgelopen en zien we nog Eva omkijken.

"The Keep" is ondanks de indrukwekkende cast, de sfeer en het mysterieuze verhaal helaas geen goede film (echt slecht is het ook niet), die me met uitzondering van het begin nauwelijks wist te boeien, laat staan dat ik het ergens spannend of eng vond. Veel Horror valt er ook niet te zien en enkel een drietal scènes (waarbij er wordt afgerekend met Duitsers) neigen naar Horror en daarin zie je ook een beetje goor. Maar eigenlijk is het meer een Oorlog / Mystery film dan een Oorlog / Horror film. En verder spreken de Duitsers allemaal Engels en dat is natuurlijk ook een minpunt.

Ook blijf je met een hoop vragen zitten, zoals door wie is de vestiging gebouwd? Waarom is het wezen Molasar daarin ooit gevangen gezet en door wie? Wie of wat is het wezen Molasar nu eigenlijk precies? Waarom kan hij pas uit de vestiging vertrekken als een talisman uit de vestiging verwijderd wordt? Wie is de mysterieuze vreemdeling Glaeken? Hoe krijgt hij, op blijkbaar bovennatuurlijke wijze, bericht van de verrijzenis van Molasar? Naast deze vragen dienen zich in een later stadium nog meer vragen aan, waar helaas geen antwoorden op worden gegeven. Wel wordt er tenminste duidelijkheid gegeven wat er in de kist / koffer van Glaeken zit, namelijk een buis die gekoppeld moet worden aan de talisman en die samen een wapen vormen.

En ook vond ik de muziek (die best vaak aanwezig is) van de Berlijnse elektronische muziekgroep "Tangerine Dream" (waar ik nog nooit van gehoord heb) regelmatig irritant en misplaatst. En de film mocht dan wel voor een film uit 1983 best aardige speciale effecten (optische lichteffecten) hebben, maar dat was ook vaak misplaatst of werd te vaak toegepast. Een nikkelen kruis in de muur dat opeens lichtgevend wordt? Glaeken’s beurtelings witte en groene lichtgevende ogen? Over het scherm zwevende langzaam uitdovende lichtbollen? Lichtflitsen als uit een lasershow die op de kijker worden afgevuurd bij de verrijzenis van het wezen Molasar? Molasar’s lichtgevende rode ogen en lichtgevende rode mond? De lichtgevende slierten mist die uit de ogen van Molasar’s slachtoffers komen?

Het wordt al snel duidelijk dat het gebruik van optische lichteffecten een grote rol in deze film speelt. Alleen wordt er zo veelvuldig gebruik van gemaakt dat ze al snel overbodig en zinloos overkomen, temeer daar er ook geen verklaring wordt gegeven voor het optreden ervan. Ook de sterrencast weet deze film niet naar een hoog niveau te tillen en eigenlijk stellen ze ook alle vier teleur en vooral Scott Glenn in zijn achterlijke rol van Glaeken, die we na circa 25 minuten voor het eerst te zien krijgen als hij ontwaakt op Kreta na circa 23 minuten en zijn ogen wit licht uitstralen. Hij was wel de gelukkige die met Alberta Watson mocht vrijen en neuken in de film, want ze zag er niet onaardig uit met haar bos krullen en grote ogen.

"The Keep" is niet meer dan een matige inhoudsloze film, waarbij men vooral oog lijkt te hebben gehad voor de optische effecten en niet voor het verhaal en het is zeker geen aanrader voor de ware horrorfan.

Vinegar Syndrome 4K limited edition slipcase besteld naast deze van Phase IV.

Wat een feest om deze film in 4k te zien. Mooie uitgave van Vinegar Syndrome. Heb er echt van genoten. Uitermate sfeervolle en origineke horrorfilm met top cast en geweldige muziek. Doet bij vlagen aan de sfeerscheppingen van Fulci denken.

Dikke 4*

wat is dit een vervelende amateuristische saaie film geworden zeg , het verhaal is zo vaag als wat , de uniformen kloppen voor geen meter idem de wapens , er zit wat sfeer in , mede door de soundtrack maar dat is dan ook het enige, , en dat met zo'n sterrencast met namen als Gabriel byrne , jurgen prochnow , scott glenn en Ian mckellan .

Het maakt allemaal niks uit want het boeit grotendeels helemaal niet .

Karel biddelo schijnt met zijn rode ridder reeks inspiratie gevonden te hebben in zijn album (Vrykolakas) , dat losjes geinsireerd zou zijn door deze film , dat stripverhaal is helaas vele malen boeiender dan deze film .

Herzien

Toch wel erg fijne sfeevolle en bizarre film. Fotografie en setting zijn echt geweldig. Kan me voorstellen dat een langere versie wat toe kan voegen maar verhoog m toch naar een kleine 4,5*